Agencija za sigurnost hrane Bosne i Hercegovine dostavila je nadležnoj službi Evropske komisije zahtjev za registraciju "Gatačkog kajmaka iz mješine" oznakom porijekla na nivou Evropske unije.

Zahtjev je prihvaćen i shodno procedurama Evropske komisije objavljen u Unijinom registru geografskih oznaka (eAmbrosia) 11. septembra 2025. godine.

Gatački kajmak iz mješine prethodno je registriran u Bosni i Hercegovini u skladu s Pravilnikom o sistemima kvalitete za prehrambene proizvode, što je bio preduvjet za podnošenje zahtjeva za registraciju na nivou Evropske unije. To je, uz Ekstra djevičansko maslinovo ulje Hercegovine, drugi proizvod iz naše zemlje koji je u proceduri registracije oznake porijekla na nivou EU.

Nakon prihvatanja i objave zahtjeva, Evropska komisija ispituje zahtjev za registraciju, te provjera sadržava li potrebne informacije.

U sklopu ispitivanja zahtjeva, Komisija od podnositelja zahtjeva može zatražiti sve potrebne dodatne informacije ili izmjenu zahtjeva, što može utjecati na trajanje postupka.

Gatački kajmak iz mješine dobija se zrenjem u ovčijoj mješini od termički obrađenog kravljeg mlijeka gatačkog autohtonog goveda.

Proizvodi se od punomasnog kravljeg mlijeka bez dodavanja zgušnjivača, aroma i starter kulture, a jedini je dozvoljeni dodatak kuhinjska so.

Odlikuje se visokim sadržajem suhe materije, više od 70 posto, i sadržajem mliječne masti u suhoj materiji koja u gotovom proizvodu ne može biti manja od 85 posto, što proizvodu daje ujednačenu mazivu konzistenciju.

Prvi pisani podaci o autohtonim mliječnim proizvodima Balkana potječu s kraja 19 stoljeća, a o proizvodnji Gatačkog kajmaka iz mješine s početka 20 stoljeća. Autohtona proizvodnja ovog kajmaka zadržala se do danas u malim planinskim domaćinstvima gatačke općine i predstavlja nematerijalno kulturno naslijeđe stanovništva ovog kraja.

Iz Agencije podsjećaju da, registracijom oznake geografskog porijekla Livanjskog sira na nivou Evropske unije, Bosna i Hercegovina je u novembru 2024. godine postala prva zemlja u procesu pristupanja EU iz naše regije koja ima prehrambeni proizvod upisan u registar oznaka geografskog porijekla Evropske unije.